بودجه‌ای که به تعبیر معاون هماهنگی و برنامه‌ریزی شهرداری تهران با محورهای اساسی توسعه حمل و نقل عمومی و بهبود معابر و بزرگراه‌ها و افزایش سرانه فضای سبز و امور فرهنگی و اجتماعی و نظام‌های ساخت و ساز مسکن تدوین شده است.
شاید در نگاه اول این رویکرد شهرداری برای ساماندهی فعالیت‌های شهر چندان قابل توجه به نظر نرسد، اما اگر به ارقام در نظر گرفته شده در بودجه سال آینده شهرداری تهران نگاه کنیم حیرت‌زده خواهیم شد.
شهرداری تهران در حالی برای بودجه سال آینده‌اش برنامه‌ریزی می‌کند که در سال گذشته از بودجه‌ای بسیار بالا بهره برد و اتفاقاً موفق به تأمین آن نیز شد. در واقع هنگامی که شهرداری در سال گذشته لایحه بودجه خود را به شورای شهر داد، کمتر کسی می‌توانست تصور کند که بودجه پیشنهادی شهرداری که رقم بی‌سابقه یک‌هزار و 800 میلیارد تومان است در این شورا رأی بیاورد.
اما در سال گذشته و با اصرار شهرداری این رقم به تصویب رسید و هم‌اکنون پس از گذشت تقریباً 10 ماه از سال، آثار این بودجه را در سطح شهر می‌توان دید. اما شهرداری تهران برای آن‌که بتواند بسیاری از مشکلات پایتخت را ساماندهی کند و بتواند برای آینده این شهر برنامه‌ریزی کند امسال با طرحی بلندپروازانه و رؤیایی برای تصویب بودجه به تالار شورای شهر راه یافته است.
طرحی که به اعتقاد معاون هماهنگی و برنامه‌ریزی شهرداری تهران می‌تواند بسیاری از مشکلات شهر را ساماندهی کند. در واقع این طرح به منظور اهتمام به هویت دینی و مذهبی شهروندان در تمامی ابعاد، تکمیل پروژه‌های عمرانی مهم در سطح شهر تهران، همچنین اجرای طرح جامع و تفصیلی شهر، توسعه فرهنگ مشارکت در پروژه‌ها، به‌کارگیری سیستم‌های فناوری اطلاعات در خدمات‌رسانی، توسعه اماکن فرهنگی و ورزشی، نوسازی بافت فرسوده و توجه جدی به رفع نیاز فوری شهروندان از طریق سامانه 137، نظارت واقعی شهروندان بر امور شهری از طریق سامانه 1888، توسعه خدمات شهری مکانیزه با ایجاد تعامل و هماهنگی با شورایاران محلات از جمله رویکردهای اساسی برنامه پیشنهادی شهرداری تهران است.
شاید تمامی این موارد بتواند اندکی از سیمای فعلی شهر تهران بکاهد و این شهر را زیباتر کند. هرچند در سال گذشته شهرداری با بودجه پیشنهادی به شورای شهر و تصویب آن توانست بسیاری از مشکلات و مسائل شهر را حل کند، آیا نمی‌توان انتظار داشت که در سال آینده و با افزایش چشمگیر بودجه طرحی نو بر اندام فرتوت پایتخت بزند؟
مرور گذشته
هنگامی که شهردار پیشین در سال 1368 به عنوان شهردار تهران برگزیده شد هنوز این شهر بزرگ چندان سامانی نیافته بود و بودجه این شهر بزرگ نیز چندان مورد توجه نبود. او تهران را با بودجه‌ای معادل 15 میلیارد تومان تحویل گرفت. در حدود نه سال تلاش او به عنوان شهردار موجب شد تا چهره این شهر که در آن روزگار زمزمه تغییر پایتخت شنیده می‌شد تغییر کند و سیمای تهران زیباتر شود.
شاید یکی از مهمترین فعالیت‌های وی در زمان تصدی شهرداری پایتخت توجه به بودجه این شهر و ایجاد تغییر با تکیه بر اعتبارهای مختلفی بود که او به‌وجود آورد. در واقع هنگامی که در سال 1377 شهردار پیشین مجبور به ترک ساختمان خیابان بهشت شد، بودجه این شهر به میزان حیرت‌انگیزی افزایش یافته بود. در واقع تهران در عرض تنها نه سال توانست از بودجه 15 میلیاردی به رقمی در حدود 240 میلیارد برسد که اعجاب‌آور است.
بودجه شهرداری تهران در زمان تصدی شهردار پیشین و در عرض نه سال در حدود 1500 درصد افزایش داشت که این رقم بسیار چشمگیر است. بی‌تردید اثرات این افزایش بودجه در شهر بسیار نمایان و آشکار است.
تهران در سالهای بعد تقریباً از حرکت باز ایستاد و چندان تحولی به خود ندید. بودجه تهران در سال 80 و هنگام شهرداری الویری در حدود 550 میلیارد تومان بود و در سال بعد از آن و در زمان تصدی ملک‌مدنی به 730 میلیارد تومان رسید.
هرچند ملک‌مدنی در آن روزگار متوجه شد که این بودجه‌ها چندان مشکلی از پایتخت حل نمی‌کند و با تنظیم لایحه بودجه 2000 میلیاردی قصد داشت تا تهران را به حرکتی دوباره وادارد اما به دلیل مخالفت شورای شهر تهران این رقم تعدیل شد و شهر تهران با بودجه‌ای معادل 730 میلیارد تومان در سال 81 کار خود را آغاز کرد.
در سال 82 نیز تغییر چشمگیری در بودجه این شهر به‌وجود نیامد و ناگزیر سیمای شهر چندان دگرگونی به خود ندید. در سال 83 و با توجه به تورم موجود بودجه شهرداری نیز بنا به اقتضاء هر سال تغییر کرد و به بیش از 1000 میلیارد رسید.
در تمام این سالها بودجه شهر جهشی انقلابی به خود ندید. تنها آنچه باقی بود خاطره روشنی از روزگاران آغازین دهه هفتاد بود. در سال پیش هنگامی که شهرداری تهران با تنظیم بودجه سال 85 موجب تعجب و شگفتی همگان شد بسیاری از کارشناسان بر بلندپروازانه بودن این بودجه و عدم دستیابی شهرداری تهران به این اعتبار تأکید کردند.
بودجه بی‌سابقه یک‌هزار و 800 میلیاردی شهرداری که رشدی 26 درصدی نسبت به سال گذشته‌اش داشت شاید اندکی رؤیایی به نظر می‌رسید، اما درست چند روز پیش معاون مالی اداری شهرداری تهران از تأمین بیش از 80 درصد از این بودجه در نه ماهه اول سال خبر داد.
یک اتفاق تازه
شهرداری تهران در روزهای آینده به منظور اجرای برنامه‌های خود در سال آینده و تأمین اعتبار خود بودجه سال آینده خود را به شورای شهر خواهد برد و شورای شهر نیز به بررسی آن خواهد پرداخت.
نکته حیرت‌انگیز و بسیار شگفت‌آور این‌که شهرداری تهران علی‌رغم تحقق بودجه سال جاری این‌بار نیز با بودجه‌ای افسانه‌ای و حیرت‌انگیز برای سال آینده پایتخت در حال برنامه‌ریزی است. بودجه شهرداری تهران برای سال آینده در حدود 3 هزار و 300 میلیارد تومان پیش‌بینی شده است که این رقم در مقایسه با بودجه سال گذشته در حدود 80 درصد افزایش داشته است.
در واقع این بودجه قدرتی در اختیار شهرداری تهران خواهد گذاشت تا بهتر از سال گذشته به خدمات‌رسانی به شهروندان و اجرای دقیق‌تر برنامه‌هایش بپردازد. بودجه حیرت‌انگیز 3 هزار و 300 میلیاردی شهرداری تهران زمانی اعجاب‌انگیز است که در حدود 2 هزار و 300 میلیارد تومان از این بودجه به انجام پروژه‌های عمرانی اختصاص یافته است.
به عبارتی مبلغی معادل کل بودجه شهرداری تهران در سال 85 به فعالیت‌های عمرانی اختصاص یافته است و این پیش‌بینی در صورتی که در شورای شهر رأی بیاورد می‌تواند افق پیش روی شهر را روشن‌تر کند. شاید این اتفاق در ساختمان بهشت به زلزله‌ای بی‌شباهت نباشد که در سالهای اخیر رخ داده است.
آینده‌ای روشن
اگرچه این اتفاق شگفت‌انگیز در شهر تهران چندان بی‌سابقه نیست، اما در روزهایی که تهران هر روز با مشکلی جدید روبه‌رو می‌شود می‌تواند بیانگر نکات قابل توجهی باشد. بسیاری از پروژه‌های این شهر تا به امروز به دلیل مشکلات مالی و اعتباری آن‌گونه که باید پیش نرفته است و علی‌رغم تلاش مردان ساختمان خیابان بهشت هنوز ساماندهی نشده‌اند. اما تصویب این بودجه شهرداری می‌تواند دوباره تهران دود‌گرفته و در غبار فرو رفته را احیا کند و بر مشکلات این شهر مرهمی باشد.
در واقع تمام آنچه شهرداری تهران به عنوان معضلات پیش روی شهر با آن مواجه است می‌تواند با تکیه بر این بودجه، ساماندهی شود و چهره فرتوت این شهر کهنسال دوباره رنگ جوانی به خود بگیرد. این بودجه شهرداری بسیار بلندپروازانه و انقلابی است. شاید این تعبیر را در روزهای آینده از زبان بسیاری از کارشناسان بشنویم. اما هرچه هست بارقه امیدی می‌تواند باشد بر ساختار مدیریت شهری تهران.
